Hacılar arafat’tan inerken şunu söylemekteler: “Lebbeyk Allâhumme lebbeyk Lebbeyke lâ şerike leke lebbeyk innelhamde venni’mete leke velmulk lâ şerike lek” Bunu deyip Muzdelife’ye, Muzdelife’den Mina’ya, Mina’dan Cemeretu’l-Akabe’yi taşlamaya, sonra da Kabe’yi tavaf etmeye ve sonrasında da sa’y yapmaya giderler ve son olarak saçlarını kesip ihramdan çıkarlar. Daha sonra da kurbanlarını keserler. 

Bu gün ibadet günüdür dua günüdür,

Bu gün kalbin temiz sadıklık günüdür,

Bugün sevgi ve vefa günüdür,

Bugün yardımlaşma günüdür,

Bugün fakirlere yardım etme günüdür,

Bugün yetimlerin gözyaşlarını silme günüdür,

Bugün anne-babanın gönüllerini alma günüdür,

Bugün sıla-i rahim ve komşuları ziyaret etme günüdür,

Bugün hastaları ziyaret etme günüdür.

Bugün dargınlıkları aradan kaldırıp Allâh rızası için birbirimizi affetme günüdür.

Bugün akrabanın ve Müslümanlar’ın kabirlerini ziyaret etme günüdür. Mezarları bayramda ziyaret etmekte büyük hayırlar vardır ve bu caizdir.

Bayram Tekbirleri:

Bayram tekbirleri Ebu Hanîfe’ye göre Arefe’nin sabah namazından başlayıp bayram gününün ikindi namazına kadar devam eder. İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre Arefe’nin sabah namazından başlayıp teşrik günlerinin ikindi vaktine kadardır. 23 namazı müteakip tekbir getirilir. Bu tekbirler ise şöyle getirilir:

Allâh-u Ekber Allâh-u Ekber

Lâ ilâhe İllallâh-u Allâh-u Ekber

Allâh-u Ekber Velillâhi’l Hamd

Şâfiî mezhebine göre teşrik günlerinin üçüncü günü ikindiye kadar her namazdan sonra tekbir getirmek sünnettir. Hanefî mezhebine göre ise vaciptir.

KURBANIN FAZİLETİ

Peygamberimiz Hadîs-i Şerîf’inde şöyle buyurdu:

“Kurban kesiniz. Her kim keseceği kurbanı kıbleye yöneltip keserse Kıyâmet Günü’nde kurbanın kanı ve yönü hasenat yani sevap olarak mizanda olacaktır.”

İbn-i Mâce ve İmam Ahmed’in rivayet ettiği bir Hadîs-i Şerîf’te de Peygamberimiz sahabeye şöyle dedi:

“Kurban kesiniz. Bu babanız İbrahîm’in sünnetidir.”

Sahabe de dedi ki: “Ya Rasûlullâh! Bize ne kadar sevap verilir?”

Peygamberimiz de şöyle buyurdu:

“Hayvanın her saç tanesinde ve her yününün tüyünde sevabınız vardır.”

Hanefî mezhebine göre kurban kesmek; gücü yeten her  Müslüman, ergenlik çağına gelmiş, hür ve mukim olan  kimseye bayram gününün birinci veya ikinci teşrik günlerinde vaciptir. Kendisine ve küçük çocuklarının her birisine kesmesi vaciptir. Her birine bir küçükbaş veya 7 kişiye büyük baş hayvan kesilir.

Şafii mezhebine göre ise kurban kesmek Sünnet-i Müekkede’dir. Bayram namazının vakti girdiği zaman hutbe ve bayram namazını kılacak kadar vakit geçmişse kurban kesilebilir. Şehirde ve büyük beldelerde muhakkak ki bayram namazından sonra kesilir. Hanefî mezhebine göre köylerde daha önce de kesilebilir. Yani sabah namazından sonra kesilebilir. Şafii mezhebine göre ise muhakkak bayram namazından sonra kurban kesilir.Yani güneş çıktıktan sonra bayram namazı kılınacak ve kısa hutbe okunacak kadar vakit geçtiyse kesilebilir. Şayet bu vakitten önce kesilirse durum hadîste geçtiği gibidir. İmam Buhârî ve Müslim’in Bera’ bin Azib’den rivayet etmiş oldukları hadîste Peygamberimiz mealen buyurdu ki:

“Her kim namazını kılarsa (bayram namazını) ve kurban keserse sünnetimizi yapmış olur. Her kim namaz vaktinden önce keserse o normal bir hayvan kesmiş olur (yani kurban sayılmaz). O, yeni bir hayvanı kurban olarak kessin.”

Kurban Edilecek Hayvanlarda Aranan Şartlar:

Kurban edilecek hayvanların küçükbaşta (koyun, keçi gibi) 1 yaşını doldurmuş olması gerekir. Küçükbaş hayvanlarda koyunlarda 6 ayından sonra eğer 1 yaşındaki hayvan gibi besili olursa o hayvan’da kurban edilebilir.

Büyükbaş öküz ve camışlar ise en az 2 yılı doldurmuş olmalıdır. Bu sayede 7 kişi için kurban kesilmiş olunur.

Deve ise 5 yıl doldurmuş olmalıdır ve bu sayede yine 7 kişi için kurban kesilmiş olunur.

Bir veya iki gözü kör olan, sakat olan, kulakları kopuk olan, kulaklarının çoğu kesik olan, kuyruğu kesik olan veya kuyruğunun çoğu kesik olan hayvanlardan kurban olmaz.

Kurbanın 3 kısma ayrılması faziletlidir.

Bir kısmı kendisine, bir kısmı fakir fukaraya ve bir kısmı akraba tanıdıklara dağıtmak

Hanefî’ye göre Kurban kesme vakti bayram günü, teşrik günlerinin birinci ve ikinci günleridir. İmam Ömer ve İmam Ali buyurdular ki:

“Kurban kesme günleri 3 gündür. Fakat ilk gün kesmek daha efdaldir.

Şafii mezhebine göre kurban kesme vakti, bayram günü ve 3 teşrik günüdür.

Allâh el-Bakarah Sûresi’nin 203. âyetinde şöyle buyurmaktadır:

﴿ وَاذْكُرُوا اللهَ فٖٓي اَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ ﴾

Meali: “Bu sayılı günlerde (teşrik günlerinde) Allâh’ı çokça zikredin ve O’na ibadet edin.”

Kurban ve adaktan hiçbir şey satılmaz. Eti, derisi, boynuzları ve hayvanın başka herhangi bir şeyi satılmaz. Derisi de ücret olarak kurbanı kesene verilmez. Buhârî ve Müslim’in Ali’den (radiyallâhu anh) rivayet ettikleri bir hadîste Ali (radiyallâhu anh) buyurdu ki:

“Peygamberimiz bana kurbanın başında durmamı emretti ve onları bölüp dağıtmamı (derisini ve etini) emretti. Kurbandan hiçbir şeyi ücret olarak vermememi söyledi. Peygamberimiz ‘Ücretini bizden vereceğiz.’ dedi.”

Kurban bayramında sıla-i rahim yapmakta büyük sevap vardır. Peygamberimiz bir hadîsinde mealen buyurdu ki:

“Yemeğini yedir, akrabalarını ziyaret et, insanlar gece yatarken sen namaz kıl, Cennet’e selâmetle girersin”

Üzerinizde hakkı olan akrabalarınıza darılıp da (sebepsiz yere) uzaklaşmayınız. Onlar sizi ziyaret etmese dahi siz ziyaret edin. Bunda büyük hayır vardır. Peygamberimiz hadîsinde mealen buyurdu ki:

“Seni terk eden akrabanı ziyaret et.”

Kur’ân okuyup sevabını ölülerimize hediye edelim. Bundan Allâh’ın dileğiyle faydalanırlar.

İmam Ebu Hanife alim ve ilim alanlar kitabında buyurdu ki:

“İbadetler ilme bağlıdır, ilim ibadetlerle daha faydalıdır.”