El-Haşr; kişinin kabrinden kalkıp hesap sahasına gitmesine denir. Haşrolunma üç şekilde olacaktır:
1-Giyinmiş, merkebe binmiş, karnı tok olarak haşrolunanlar. Bunlar muttaki olan (farzları yerine getirip; haramlardan sakınan) kimselerdir.
2-Çırılçıplak bir şekilde hesaba gidenler. Bunlar ise fasıklardır (yani büyük günahkârlar).
3-Çırılçıplak bir şekilde yüzüstü sürünerek hesap sahasına gidenler. Bunlar da kâfirlerdir.
İnsanlar, hayvanlar ve cinler haşrolunacaktır. İnsanlar ve cinlerden, bazıları Cennet’e bazıları da Cehennem’e gidecekler. Hayvanlar ise birbirlerinden haklarını aldıktan sonra toprak olacaklardır.
Allâh-u Teâlâ El-Bakarah Sûresi’nin 203. Ayet-i Kerîme’şöyle buyuruyor:
﴿ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ ﴾
Anlamı: Allâh’tan korkun! Bilin ki hepiniz haşrolanacaksınız.
Allâh-u Teâlâ El-İsrâ Sûresi’nin 97. Ayet-i Kerîme’sinde şöyle buyuruyor:
﴿وَنَحْشُرُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى وُجُوهِهِمْ عُمْيًا وَبُكْمًا
وَصُمًّا ﴾
Anlamı: “Kıyamet gününde onları (kafirleri) kör (hoş olan şeyleri görmeyen), dilsiz ( Delil ile konuşamayan) ve sağır (Hoş olan şeyleri duymayan) bir halde yüzükoyun haşrederiz.”
Bu âyette geçen kör, dilsiz ve sağırlık, gerçek anlamda değildir. Çünkü bazı azaplar görmek, bazıları da işitmekle olur. İbn-i Abbas (Allâh ondan razı olsun) bu konuda der ki: “Onlar hoşnut edici bir şeyi ne görür ne de işitirler.” Bir de ellerinde delil olmadığı için dilsizler gibi olur, konuşamazlar.
Allâh-u Teâlâ Et-Tekvir Sûresi’nin 5. Ayet-i Kerîme’sinde şöyle buyuruyor:
﴿ وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ﴾
Anlamı: “Ve hayvanlar haşredildiğinde…”
